Polska nauka jest gotowa do pełnienia roli motoru gospodarczego i społecznego

W debacie wzięli udział rektorzy sześciu polskich uczelni: Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Politechniki Śląskiej oraz Uniwersytetów Ekonomicznych w Poznaniu, Krakowie i Wrocławiu.

W ocenie dr. hab. Piotra Wachowiaka, prof. SGH, rektora Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, polska nauka jest przygotowana do tego, aby być motorem rozwoju gospodarczego i społecznego w kraju. Choć jednocześnie przyznał, że co innego przygotowanie, a co innego podejmowanie działań.

Wskazał również na konieczność współpracy: uczelni (nauki), biznesu i agend rządowych czy samorządowych. Tylko dzięki tak zbudowanemu systemowi – kontynuował – polska gospodarka może się stać gospodarką konkurencyjną. W tym kontekście wspomniał też o konieczności w „niedługiej perspektywie czasu” podniesienia wydatków na naukę i badania do ok. 3 proc. PKB.

Rektor SGH przywołał też dane, że jedna złotówka zainwestowana w naukę daje zwrot w PKB w wysokości od 8 do 13 zł. „Widać, że inwestowanie w naukę jest bardzo opłacalne” – dodał. Piotr Wachowiak nawiązał również do opracowywanej obecnie polityki naukowej kraju. „W tej polityce naukowej też powinna być odpowiedź, jakie powinny być relacje między nauką a biznesem” – ocenił.

Z kolei rektor Politechniki Śląskiej prof. Marek Pawełczyk podkreślił, że relacja nauki z biznesem jest „absolutnie nieodzowna” dla postępu technologicznego. Uznał również, że kształcenie powinno być „powiązane z rzeczywistością i rynkiem pracy”. Ocenił, że bieżący system oceny uczelni i pracowników „nie sprzyja sięganiu po nauki stosowane”. Jak mówił, cenimy osiągnięcia publikacyjne, "pewne wymiany myśli, dyskusje"; ale nie doceniamy "tego kolejnego kroku, jakim jest rozwój, a więc coś, co następuje po badaniach" - jak relacje z biznesem czy wdrożenia.

W kontekście zwiększania środków publicznych na obronność, prof. Pawełczyk podkreślił, że polska nauka chce być uczestnikiem tego procesu i – w przeciwieństwie do samego zakupu gotowych rozwiązań – może zapewnić rozwój tych technologii i kadr.

Prof. Barbara Jankowska, rektorka Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, odpowiadając na pytanie o wzajemne oczekiwania nauki i biznesu zaznaczyła, że przedsiębiorstwa są otwarte na współpracę. Jako przykład podała współpracę przy dopasowywaniu programów kształcenia do potrzeb biznesu. Wskazała również na konieczność usprawnienia kanałów komunikacji, aby przedstawiciele biznesu nie mieli problemu z dotarciem do odpowiednich osób na uczelni.

W przypadku transferu technologii i komercjalizacji prof. Jankowska zwróciła uwagę, że biznes oczekuje, iż uczelnie będą to czynić sprawnie, a uczelnie – że będzie otwartość biznesu na wypracowane przez nie rozwiązania. Z tym – kontynuowała – wiąże się też wzajemne zaufanie, np. do kwestii podziału praw do wytworzonej własności intelektualnej.

Z kolei w ocenie rektora Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, dr. hab. Bernarda Ziębickiego, prof. uczelni, uczelnie powinny same być aktywne, wyjść do biznesu i pokazać swój potencjał, jasno określając, co mogą mu zaoferować. Zaznaczył jednak, że uczelnie „bardzo często nie mogą być elastyczne”, poprzez ograniczenia ustawowe. Wyraził też nadzieję, że nowela ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce pozwoli na prowadzenie elastycznej współpracy z biznesem.

Moderatorka dyskusji prof. Celina Olszak, rektorka Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach zapytała również prelegentów o współpracę między samymi uczelniami.

Kontekstem są niedawne doniesienia mediów w regionie o propozycji Uniwersytetu Śląskiego ws. powołania międzyuczelnianego zespołu, który ma określić potencjał połączenia trzech największych katowickich uczelni: Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Skomentował to rektor Wachowiak, który jako swoją preferencję wskazał nie tyle fizyczne łączenie się uczelni, co tworzenie sieci.

Z kolei wśród barier wdrażania rezultatów badań naukowych do gospodarki rektorzy wskazali m.in. na obecny model systemu, który oczekuje od naukowca, że ma prowadzić badania naukowe. Być może – dodali prelegenci – czas, by uczelnie mogły same decydować, jak chcą się rozwijać: czy np. stawiać na badania podstawowe, czy stosowane.

Na koniec rektorzy byli pytani, co by zmienili w systemie szkolnictwa wyższego i nauki. Wskazywali m.in. na uelastycznienie programu studiów, zmianę zasad ewaluacji na rzecz wspierania tych naukowców, którzy realizują projekty dla biznesu; zmianę w algorytmie finansowania, aby współpraca z biznesem miała w ewaluacji większe znaczenie, a także na osobne finansowanie i ocenę w obszarze działalności naukowej i działalności dydaktycznej.

Trzydniowy 17. Europejski Kongres Gospodarczy (EKG) rozpoczął się w środę. Hasło tegorocznej edycji wydarzenia to „Razem dla bezpiecznej przyszłości/ United for a safe future”. Motywem przewodnim są kwestie bezpieczeństwa i transformacji – w kontekście polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.(PAP)

akp/ bar/